POEZJA... jeden z moich światów: W i e l k a

28 lutego 2024

W i e l k a

Uformowała Ją wojna

w którą została uwikłana

w to doświadczenie strojna

odkrywając paradoks życia

pisała historie rymami składane.

Ucząc się świata na nowo

wiedzę jak łup potraktowała

próbowała gotować recepty zdrowe

z wątków cierpienia i pragnienia

z bólem swój ból wyrażała.

Jej twórczość dojrzałością uderza

intelekt kopie życia kruszył

niepokój w jednym kierunku zmierzał

z humorem zapewniając dystans

i budując z nich pewną arkę przymierza.

Myślicielką była nad ludzką naturą

demaskatorką grozy i bezsensu

całe zło instynktownie pod skórą

czuła przykrywając je chmurą

mądrych wartości żartu.

Poezja w prozie czy wiersz felieton

stały się Jej w filozofii dyskursem

te wersy nie każdy mógł ogarnąć beton

musiał pomyśleć by potem z trudem

odgadnąć co autorka miała na myśli.

Trzeba namysłu by Jej rymy zrozumieć

ograniczenia swe szlifować by przeżyć

by słów każde rymy mogły słodko szumieć

i odgłosy wszechświata móc zmierzyć

tak by wszystko i całość nie okazały się przypadkiem.

Wyobraźnia Jej jest warunkowa

lecz boleśnie łączy się z prawdziwą wizją

rzeczywistości przed którą się chowa

byt mierzący się z życiem

uprzedzony że cud życia nie jest hipokryzją.

Poetka to Wielka Dama wśród poetów

błahość i ważność traktująca na równi

z uwagą mimo że sporo tam sekretów

że mało czasu na ogarnięcie mamy

głębokiej życia studni.

10 komentarzy:

Pani Ogrodowa28 lutego 2024 18:40
Mam w myślach, o kim te piękne słowa napisałaś, ale nie chcę strzelać, bo jeśli trafię kulą w płot, to będzie zonk.
Ale o kim by to dzieło nie było, bardzo porusza wyobraźnię i kreśli słowami sylwetkę nietuzinkową.
Przeczytałam z wielką przyjemnością, jak zawsze...
OdpowiedzUsuń
Odpowiedzi
MaB28 lutego 2024 19:53
Z całą pewnością hołd bardzo udany. Polska ma wiele poetek i poetów z których może być dumna.
Wisławę Szymborską cenię za umiejętność i trafność w doborze słów, za jej celne porównania, za humanizm, za niezwykłe spostrzeżenia... Dziękuję za chwilę refleksji. Pozdrawiam serdecznie 🤗
OdpowiedzUsuń
Odpowiedzi

Dodaj komentarz

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)

Oprócz pisanych przez Nią żartobliwych wierszyków zwanych >limerykami<, uznaje się Ją za twórczynię tzw.>lepieja< jako gatunku literackiego, którego nazwę wymyślił jej wieloletni sekretarz Michał Rusinek. A jest to "krótki, żartobliwy wierszyk o strukturze dwuwiersza, rymowany, zazwyczaj pisany ośmiozgłoskowcem. Zaczyna się od słowa: „lepiej”, „lepszy”, „lepsza”, „lepsze”, natomiast drugi wers od słowa: „niż”, „niźli”, „niżeli”, „aniżeli". O powstaniu tego gatunku Poetka opowiadała tak: - "W pewnej podmiejskiej gospodzie podano mi kartę, w której przy pozycji „flaki” ktoś dopisał drżącą ręką „okropne”. Pomyślałam, że na tym poprzestać nie wolno. Nawet w najlepszej restauracji zdarzy się czasem jakieś paskudztwo. Trzeba następnych gości jakoś przed nim ostrzec. Krótki wierszyk, łatwo wpadający w ucho, najlepiej się do tego nadaje".

N o t a t k a

"Życie – jedyny sposób, żeby obrastać liśćmi, łapać oddech na piasku, wzlatywać na skrzydłach, być psem, albo pogłaskać go po ciepłej sierści, odróżniać ból od wszystkiego, co nim nie jest, mieścić się w wydarzeniach, podziewać w widokach, poszukiwać najmniejszej między omyłkami. Wyjątkowa okazja, żeby przez chwilę pamiętać, o czym się rozmawiało przy zgaszonej lampie, i żeby raz przynajmniej potknąć się o kamień, zmoknąć na którymś deszczu, zgubić klucze w trawie, i wodzić wzrokiem za iskrą na wietrze, i bez ustanku czegoś ważnego nie wiedzieć". - W. Szymborska

Na lipę

"Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie! Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie, Choć się nawysszej wzbije, a proste promienie Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie. Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają, Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają. Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły. A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie, Że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie. Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładzie Jako szczep napłodniejszy w hesperyskim sadzie". - Jan Kochanowski

"Ja ciebie kocham! Ach, te słowa Tak dziwnie w mojem sercu brzmią! Miałażby wrócić wiosna nowa I zbudzić kwiaty, co w niem śpią? Miałbym w miłości cud uwierzyć? Jak Łazarz z grobu mego wstać? Młodzieńczy, dawny kształt odświeżyć, Z rąk twoich nowe życie brać? "Ja ciebie kocham! Czyż być może? Czy mnie nie zwodzi złudzeń moc? Ach nie! bo jasną widzę zorzę I pierzchającą widzę noc, I wszystko we mnie inne, świeże! Zwątpienia w sercu stopniał lód, I znowu pragnę kocham, wierzę Wierzę w miłości wieczny cud!" - Adam Asnyk

Noblistka

Wisława Szymborska bawiła się słowem tak skutecznie, że została doceniona przyznaniem Jej 3 października 1996 r. a wręczonej w Sztokholmie 9 grudnia 1996 r. - Nagrody Nobla, którą to nagrodę uzasadniają piękne słowa: - "Za poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości". Laudacja: "W Wisławie Szymborskiej Szwedzka Akademia chce uhonorować przedstawicielkę niezwykłej czystości i siły poetyckiego spojrzenia. Poezji jako odpowiedzi na życie, sposobu na życie, pracy nad słowem jako myślą i wrażliwością. Wiersze Wisławy Szymborskiej to perfekcja słowa, wysoce wycyzelowane obrazy, myślowe allegro ma non troppo, jak nazywa się jeden z jej wierszy. Jednak ciemności, której nie ulegają one bezpośrednio, wyczuwa się w nich tak, jak ruch krwi pod skórą".

"Szukam słowa

"Chcę określić ich jednym wyrazem jacy - ? Biorę słowa potoczne, ze słowników kradnę, mierzę, ważę i badam – Żadne nie odpowiada. Każde najodważniejsze – tchórzliwe, każde najpogardliwsze – jeszcze święte. Każde najokrutniejsze – nazbyt litościwe, najbardziej nienawistne – za mało zawzięte. To słowo musi być jak wulkan, niech bije, rwie i strąca, jak straszliwy gniew Boga, jak nienawiść wrząca. Chcę, niech jedno to słowo krwią będzie nasycone, niechaj jak mury kaźni pomieści w sobie każdą mogiłę zbiorową. Niech opisze ściślej i wyraźniej kim byli oni – wszystko co się działo. Bo to co słyszę, bo to co się pisze – to jest za mało. Za mało. Bezsilna nasza mowa, jej dźwięki nagie – ubogie. Szukam wysiłkiem myśli, szukam tego słowa – ale znaleźć nie mogę. Nie mogę." - Debiut Wisławy Szymborskiej marzec 1945 r. "Dziennik Polski"

"W noce bezsenne

"W noce bezsenne Otwórz swej duszy złote podwoje, Niechaj w nie wejdą bladych mar roje. W noce bezsenne Snuć ci przychodzą przeczuć przędziwo, Wieścić cud nowy, nieznane dziwo, Tajemne głębią, tajnią bezdenne, A tyle mają nowin i wieści — Więc otwórz duszę, słuchaj ich treści, Bo krótkie jest życie I krótkie są noce bezsenne. W noce bezsenne Stań przy swej duszy wrotach na straży, Gdzie rój mar dziwy nieznane gwarzy W noce bezsenne. Bo jeśli spłoszą je czyje ręce, Znikną milczące, nie wrócą więcej, Jak mgieł opary białe, wiosenne... A tyle niosą nowin i wieści — Wiec otwórz duszę, słuchaj ich treści, Bo krótkie jest życie I krótkie są noce bezsenne". - Debiut Leopolda Staffa 1900 r. staraniem Jana Kasprowicza na łamach dodatku do "Kuriera Lwowskiego"

W I E S Z C Z

"Było cymbalistów wielu, Ale żaden z nich nie śmiał zagrać przy Jankielu (Jankiel przez całą zimę nie wiedzieć gdzie bawił, Teraz się nagle z głównym sztabem wojska zjawił); Wiedzą wszyscy, że mu nikt na tym instrumencie Nie wyrówna w biegłości, w guście i talencie. Proszą, ażeby zagrał, podają cymbały; Żyd wzbrania się, powiada, że ręce zgrubiały, Odwykł od grania, nie śmie i panów się wstydzi; Kłaniając się umyka. Gdy to Zosia widzi, Podbiega i na białej podaje mu dłoni Drążki, którymi zwykle mistrz we struny dzwoni; Drugą rączką po siwej brodzie starca głaska I dygając: «Jankielu — mówi — jeśli łaska! Wszak to me zaręczyny: zagrajże Jankielu! Wszak nie raz przyrzekałeś grać na mym weselu?" Adam Mickiewicz

"Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie, Że ci ze złota statuę lud niesie, Otruwszy pierwej?... Coś ty Italii zrobił, Alighieri, Że ci dwa groby stawi lud nieszczery, Wygnawszy pierwej?... Coś ty, Kolumbie, zrobił Europie, Że ci trzy groby we trzech miejscach kopie, Okuwszy pierwej?... Coś ty uczynił swoim, Camoensie, Że po raz drugi grób twój grabarz trzęsie, Zgłodziwszy pierwej?... Coś ty, Kościuszko, zawinił na świecie, Że dwa cię głazy we dwu stronach gniecie Bez miejsca pierwej?... Coś ty uczynił światu, Napolionie, Że cię w dwa groby zamknięto po zgonie, Zamknąwszy pierwej?... Coś ty uczynił ludziom, Mickiewiczu?" Cyprian K. Norwid

"Powiedz mi jak mnie kochasz. - Powiem. - Więc? - Kocham cie w słońcu. I przy blasku świec. Kocham cię w kapeluszu i w berecie. W wielkim wietrze na szosie, i na koncercie. W bzach i w brzozach, i w malinach, i w klonach. I gdy śpisz. I gdy pracujesz skupiona. I gdy jajko roztłukujesz ładnie - nawet wtedy, gdy ci łyżka spadnie. W taksówce. I w samochodzie. Bez wyjątku. I na końcu ulicy. I na początku. I gdy włosy grzebieniem rozdzielisz. W niebezpieczeństwie. I na karuzeli. W morzu. W górach. W kaloszach. I boso. Dzisiaj. Wczoraj. I jutro. Dniem i nocą. I wiosną, kiedy jaskółka przylata. - A latem jak mnie kochasz? - Jak treść lata. - A jesienią, gdy chmurki i humorki? - Nawet wtedy, gdy gubisz parasolki. - A gdy zima posrebrzy ramy okien? - Zimą kocham cię jak wesoły ogień. Blisko przy twoim sercu. Koło niego. A za oknami śnieg. Wrony na śniegu." K. I. Gałczyński